HOÁN CẢI-METANOIA

Thứ tư - 22/02/2023 22:10

THỨ 4 LỄ TRO – 22.02.2023

Kính thưa cộng đoàn phụng vụ,
Hôm nay - thứ 4 lễ tro, bắt đầu mùa chay. Mùa Chay được khởi đầu với lời khuyên giữ chay và thánh lễ có nghi thức: xức tro trên đầu.
Lát nữa đây, con – linh mục chủ tế, sẽ làm phép tro và xức trên trán của mọi người theo dấu thánh giá và nói: “Hãy nhớ mình là bụi tro và sẽ trở về bụi tro” hoặc nói: “Hãy sám hối và tin vào Tin Mừng”.
Cử hành nghi thức này, để chúng ta được nhắc nhớ ý nghĩa của tro mình lãnh nhận: hoán cải, thống hối vì tội lỗi mình. Chúng ta hướng tâm hồn về với Chúa là Đấng chịu khổ nạn, chịu chết và sống lại để mỗi chúng ta được hưởng ơn cứu độ.
Kính thưa cộng đoàn,
Sám hối - hoán cải là sứ điệp căn bản của Tin Mừng. đặc biệt trong Tin Mừng Maccô, / khởi đầu lời rao giảng, Chúa Giêsu mời gọi: “Anh em hãy sám hối và tin vào Tin Mừng” (Mc 1,5).
Và lời mời gọi Sám hối - hoán cải được Giáo Hội lặp đi - lặp lại nhiều trong phụng vụ và đặc biệt trong mùa Chay thánh.
Nhưng thế nào là Sám hối - hoán cải …. mà Chúa Giêsu muốn nói?
Trong bản văn Kinh Thánh, động từ Hy lạp mà Chúa Giêsu nói đến là: metanoia – μετανοεῖν. Được dịch dễ hiểu là: Sám hối (hoặc là hoán cải).
Tuy nhiên, chỉ dừng lại ở bản dịch như thế, thì chưa cho thấy hết được ý hướng mạnh mẽ, và sâu xa của động từ: metanoia – μετανοεῖν trong hy Ngữ.
Metanoia – μετανοεῖν, metanoein, có nghĩa là thay đổi tư tưởng riêng, thay đổi ý tưởng mình. Từ này được dùng trong Kitô Giáo để nói về sự thay đổi tâm linh, đời sống, và trở về để sống gần gũi với Thiên Chúa.
Để diễn tả cho dễ hiểu - Metanoia có thể được xem như là: một cú quay xe 180 độ.
[Con lấy ví dụ: có 1 tên trộm, rình mò và chuẩn bị leo rào để đột nhập vào 1 ngôi nhà, với ý định trộm cắp tài sản… nhưng đang khi nó leo rào để vào nhà… thì bỗng dưng chó sủa – chủ nhà thức – bật đèn sáng chưng…. Lúc này, ngay lập tức: tên trộm Metanoia – thay đổi tư tưởng – thay đổi ý hướng – thay đổi hành động, quay 180 độ…. chạy bạt mạng và không dám ngoái lại nhìn…. Đó chính là Metanoia mà Hy ngữ muốn nói]
Chúng ta hãy xem, Kinh Thánh cho chúng ta thấy 1 con người mẫu mực của Metanoia – mẫu gương của hoán cải…. Đó là:….Thánh Giuse. Thánh Giuse, khi biết Người bạn của mình là Đức Trinh nữ Maria có thai, mà không phải của mình…. Thánh Giuse có quyền từ chối không? – có chứ, và Ngài đã định tâm như vậy mà: “lìa bỏ cách kín đáo”. Quá đẹp rồi còn gì.
Nếu xét theo cách bình thường, Thánh Giuse phải đi xưng tội không? chắc chúng ta nói là : không.
Xét Theo nghĩa: làm sai, làm lỗi – thì Thánh Giuse không lỗi. Nhưng Thánh Giuse đã không làm, điều tốt cần phải làm….
Nhưng không, Thánh Giuse vẫn được mời gọi Metanoia – hoán cải.
Quay 180 độ, từ ý nghĩ lìa bỏ, Thánh Giuse đã đón nhận Đức Maria về nhà và sống bao bọc, chung thuỷ đến trọn tình, trọn nghĩa….
Đó là ví dụ rất cụ thể về Metanoia - về hoán cải mùa chay.
Thế thì tất cả những điều đó, có nghĩa gì với mỗi chúng ta ?
Mùa Chay: giữ chay - sám hối – xưng tội – rồi hết mùa chay năm nay, lại tới mùa chay nắm tiếp theo….mà chúng ta đã thật sự Metanoia chưa? Đã thật sự quay đầu trở lại với Thiên Chúa chưa?
Câu hỏi đó – chúng ta cần trả lời với Chúa, và phải sống với Giáo Hội, với anh chị em mình.
Trong tác phẩm nổi tiếng phương pháp trong thần học (Il metodo in teologia), của nhà thần học Bernard Lonergan. Sj nói tới ý nghĩa của “hoán cải ba tầng nấc toàn vẹn (triplex conversion), đó là sự hoán cải về trí tuệ (intellectual), luân lý (moral) và tôn giáo (religious)[2].
Tội lỗi không chỉ là những lỗi phạm, những hành vi tôi đã làm điều này, điều kia sai… Nhưng tội còn là: tôi đã chưa làm – tôi đã không làm… điều cần phải làm. Tôi đã không làm, điều mà đúng ra tôi phải làm….
Và…Hoán cải - không phải chỉ dừng lại ở việc: à tôi làm sai điều này, làm sai điều kia, mùa chay đi xưng tội…. và điều tôi nhắm đến là: hết tội- được sạch tội. Vì nếu chỉ nhắm đến việc tha tội, thì chúng ta sẽ xem việc xưng tội chỉ là sọt rác , nơi vứt bỏ những thứ tanh hôi, tội lỗi.
Chúng ta phải nhớ 1 điều là: có 1 ơn lớn lao trong Bí tích Hoà giải nữa đó là: Ơn Hoán cải. Lãnh nhận Bí tích gaiỉ tội để được hoán cải… Nhờ hoán cải mà phêrô - Phaolô trở lại, các vị Thánh trở nên vĩ đại…
Vì thế, trong mùa CHAY THÁNH này con xin mời gọi mỗi người hãy sống ý nghĩa thật của động từ Metanoia - Hoán cải.

Ai đó đang có ý định, có dã tâm làm sự ác, đang trong đường tội lỗi… hãy quay xe, hãy Metanoia….
Ai đó đang có ý định rời bỏ, quyết định ly hôn, hay kết hoạch huỷ bỏ giao ước hôn nhân…hãy quay đầu, hãy Metanoia…
Ai đó trong chúng ta, đang lạc xa Thiên Chúa, đang mất lòng tin, đang khô khan, ngội lạnh…. xin hãy quay trở về với Chúa Lòng Thương xót và tình yêu, xin hãy Metanoia…
Ai đó trong chúng ta, đang có ý nghĩ xấu, ganh ghét, đố kị, hiềm khích, loại trừ, cô lập… anh chị em mình… thì xin hãy quay đầu, hãy Metanoia…
Mùa chay không chỉ dừng lại ở việc: giữ chay – dán ở cửa tủ lạnh – ở bàn tay: “hôm nay giữ chay”.

Nhưng còn được mời gọi vươn xa hơn và quyết tâm hơn: hãy dán trong nhà hàng chữ này: “nghĩ tốt – nói tốt – và làm tốt”.
Sống Mùa chay, chúng ta sống ý nghĩa thật của động từ Metanoia - Hoán cải.

Chúng ta cần: Nghĩ điều lành thánh, nghĩ tốt đẹp cho mình và người khác.
Nói những điều lành thánh: nói điều tốt, nói xây dựng và khích lệ, củng cố niềm tin cho người khác.
Và nhất là: chúng ta phải làm những việc lành, những việc xây dựng lợi ích chúng, và tốt đẹp. Đừng bao giờ để tay mình bị vấy vào điều ác và sự ác…
Kết luận

Tiếp tục hiệp dâng Thánh Lễ, chúng ta cùng nguyện xin Chúa ban cho chúng ta ơn này, là: sống được ý nghĩa thật của động từ Metanoia: biết hoán cải triệt để, tận căn và toàn vẹn: là sự hoán cải của trí tuệ, con tim và toàn bộ đời sống. Amen.